Κοσιούσκο, Ταντέους

(Thaddeus Kosciuszko, Μερετσοφσίζνια, Λιθουανία 1746 – Σολοτούρν, Ελβετία 1817). Πολωνός στρατιωτικός. Σπούδασε στη στρατιωτική σχολή της Βαρσοβίας και αργότερα στο Παρίσι, απ’ όπου μετέβη στην Αμερική το 1776. Εκεί παρουσιάστηκε στον Τζορτζ Ουάσινγκτον, ο οποίος τον δέχτηκε στον στρατό με τον βαθμό του συνταγματάρχη και τον διόρισε υπασπιστή του. Η στρατιωτική δραστηριότητα του Κ. στις ΗΠΑ υπήρξε σημαντική για την έκβαση του πολέμου της Αμερικανικής Ανεξαρτησίας και η διαμονή του εκεί υπήρξε αποφασιστική για την ωρίμανση της δημοκρατικής του συνείδησης. Όταν επέστρεψε αργότερα στην –διαμελισμένη από τις ευρωπαϊκές δυνάμεις– Πολωνία, αναγνωρίστηκε αμέσως αρχηγός των Πολωνών πατριωτών που αγωνίζονταν για την εθνική τους ανεξαρτησία. Το 1794 τέθηκε επικεφαλής εξέγερσης στην Κρακοβία, η οποία από εκεί επεκτάθηκε σε όλη τη χώρα· νίκησε τους Ρώσους στο Ρακλάβιτσε, αλλά έπειτα από λίγο ηττήθηκε, αιχμαλωτίστηκε και οδηγήθηκε στην Αγία Πετρούπολη. Το 1796 απελευθερώθηκε από τον τσάρο Παύλο Α’ και ταξίδεψε διαδοχικά στην Αγγλία, στην Αμερική και, τέλος, στο Παρίσι (1798). Εκεί, αδιαφόρησε αρχικά απέναντι στις φιλοφρονήσεις του Ναπολέοντα και, τελικά, αρνήθηκε κατηγορηματικά να συνεργαστεί στα σχέδιά του για την Πολωνία (1807). Μετά την πτώση του Ναπολέοντα, βλέποντας ότι ο τσάρος Αλέξανδρος A’ δεν σκόπευε να παραχωρήσει στο βασίλειο της Πολωνίας την ελευθερία που είχε υποσχεθεί, αποσύρθηκε στην Ελβετία, όπου και πέθανε έπειτα από λίγο. Η σορός του μεταφέρθηκε στην Κρακοβία και τάφηκε στον μητροπολιτικό ναό της πόλης, κοντά στα λείψανα των Σομπιέσκι και Πομιατόφσκι. Θεωρείται ήρωας τόσο στην Πολωνία όσο και στις ΗΠΑ, λόγω του ισχυρού, τοπικού πολωνικού στοιχείου. Ο Ταντέους Κοσιούσκο, ήρωας της ανεξαρτησίας της Πολωνίας, σε πίνακα ανώνυμου καλιτέχνη (Μουσείο Carnavalet, Παρίσι).